---

IN DIE HOOGGEREGSHOF VAN SUID-AFRIKA

(APPèLAFDELING)

In die saak tussen:

LOUIS BAREND MARAIS

MARIUS LEONIDAS BENADE N.N.O.

ERICA JANE SUTTON MOLL Appellante

en

ALBERT RUSKIN N.O. Respondent

Coram: RABIE, HR., JANSEN, JOUBERT, CILLIé, et

BOSHOFF, ARR.

Verhoordatum: Leweringsdatum:

15 Augustus 1985. 5 September 1985

UITSPRAAK

RABIE, HR:

Dit/ ...........

2
Dit is 'n appèl teen 'n bevel van die Transvaalse

Provinsiaie Afdeling (Le Roux, R) wat die eerste twee

appeilante, Louis Barend Marais en Marius Leonidas Benade,

in hulle hoedanigheid van trustees van die Christiaan Lodewyl

Mo.ll Trust, gelas om die bedrag van R88 730-40, met rente

daarop, aan respondent, in sy hoedanigheid van kurator

van die insolvente boedel van Christo Theo Moll (hierna

"Moll" genoem), te betaal. Die derde appeliant is Erica

Jane Sutton Moll , wat voorheen me Moll getroud was. Ek

sal na haar as"mev. Moll" verwys. Respondent het haar in

sy aansoek waarin hy betaling van die bogemelde bedrag

van die eerste twee appellante geëis het, as 'n respondent

gesiteer, maar hy het geen bevel teen haar aangevra nie,

behalwe/.........
3
behalwe 'n bevel 'n koste indien sy die aansoek sou bestry

Sy het 'n beëdigde verklaring ingedien waarin sy, net soos

die eerste twee appellante, gevra het dat respondent se

aansoek met koste afgewys moet word. Le Roux, R., het

haar nie beveel orn enige koste te betaal nie.

Die feite van die saak en die aard van die

geskil tussen dic partyc word h.i.eroníJer¹ uiteengeH.it.

Die Christiaan Lodewyk Mo.L.l. Trust (hierna kortweg

"die Trust" genoem) is in Junie 1981 opgerig. Moll het

kort daarna 'n bedrag van R88 730-40 aan die Trust geleen.

Daar is nie 'n dag vir die terugbetaling van die lening be-

paal nie. In April 1982 het Moll R16 000-00 by Marais, in

sy persoonlike hoedanigheid, geleen, en as sekuriteit vir die

betaling/ ........

4

betaling van die skuld het hy, op Marais se versoek, 'n doku-
ment, gedateer 2 April 1982, onderteken wat soos volg lui:

"Ek, die ondergetekende C.T. MOLL verklaar hier-
mee dat ek verskuldig is aan LOUIS BAREND MARAIS
'n bedrag van R16 000 sestien duisend rand plus
'n verdere bedrag gelykstaande aan die finansiële
rand korting soos op 30 April 1982, Die som
vir die gernelde bedrag is terugbetaalbaar op
30 April 1982.

As sekuriteit vir die behoorlike terugbetaling
vir bogenoemde bedrag sedeer en maak ek oor aan
LOUIS BAREND MARAIS alle reg en titel wat ek
mag hê in my leningsrekening van die CHRISTIAAN
LODEWYK MOLL TRUST, welke trust geadministreer
word dtíur LOUIS BARIEND MARAIS en MARIUS LEONIDAS
BENADE in hul hoedanigheid as trustees.

Indien die bedrag nie terugbetaal word op 30/4/
82 nie sal dit onderhewig wees aan rente bereken
teen 20% per jaar."

Moll en mev. Moll is op 3 Oktober 1982 van mekaar geskei.

In 'n ooreenkoms wat hulle met mekaar aangegaan het , en

wat/ ........

5

wat by die egskeidingsbevel ingelyf is, verskyn die vol-

gende bepaling:

As additional provision. for the financial
needs of the wife the husband hereby cedes
to the wife all claims which he presently
has against the Christiaan Lodewyk Moll
Trust."

Moll is op 19 April 1983 insolvent verklaar en respondent
is op 21 Junie 1983 as kurator van sy insolvente boedel
aangestel. Respondent het in September 1983 die be-
drag van R20 418-63, synde die bedrag van R16 000-00 wat
Moll aan Marais verskuldig was, tesame met die rente
daarop, aan Marais betaal, en Marais het toe, op versoek
van respondent, die regte wat Moll op 2 April 1982 aan
hom gesedeer het aan respondent teruggesedeer. Die

sessie-dokument, gedateer 16 September 1983, lui o.m.

soos volg:

"Ek/ .........

6

"Ek, die ondergetekende,

LOUIS BAREND MARAIS,

1. Bevestig dat kragtens 'n skriftelike
Skulderkenning gedateer 2 April 1982
geteken deur ene C.T. MOLL, gesegde
Moll aan my sedeer het -

(As sekuriteit vir die behoorlike terug-
betaling vir bogenoemde bedrag sedeer en
maak ek oor aan LOUIS BAREND MARAIS alle

reg en tite1 wat ek mag hê in my lenings-

rekening van die CHRISTIAAN LODEWYK MOLL

TRUST, welke Trust geadministreer word
deur LOUIS DARKND MARAIS en MARIUS LEONIDAS
BENADE in hul hoedanigheid as Trustees.)

2. Hiermee sedeer ek aan ALBERT RUSKIN, in
sy hoedanigheid as behoorlik aangestelde
Trustee in die insolvente boedel van voor-
melde MOLL, al my reg, titel en belange

in en tot gemelde eis deur gemelde MOLL
teen die CHRISTIAAN LODKWYK MOLL TRUST."

Respondent het daarna die eerste twee appellante, as
trustees van die Trust, gevra om die bedrag van R88 730-40
aan hom as kurator van Moll se insolvente boedel, te

betaal/
7
betaal . Hulle het geweier om dit te doen. Hulle

houding is dat respondent nie op betaling van die

bedrag kan aanspraak maak nie, maar dat mev. Moll, van-

weë die uitwerking van die sessie wat Moll op 3 Oktober

1982 aan haar gegee het, daarop geregtíg is orn betaling

van die bedrag van die Trust te ontvang.

Appellant se betoog in hierdie hof, soos dit

skynbaar ook in die hof a quo was, kom op die volgende

neer, Volgens die saak National Bank of South Africa,

Ltd. v. Cohen's Trustee, 1911 A.D. 235, waarin beslis

is dat 'n sessie in securitatem debiti as 'n verpanding

van vorderingsregte van die sedent gesien moet word,

het Moll , toe hy op 2 April 1982 al sy vorderingsregte

teen/ ........
8
teen die Trust aan Marais gesedeer het, nogtans die

dominium van daardie regte bly behou. Uit hoofde van

hierdie dominium, waarna daar in die gemelde saak as

"bare ownership" verwys word (deur Innes, R. , op bl.

254), en wat in verskeie latere sake as bloot 'n

"reversionary right" beskrywe is (kyk bv. Moola v.

Estate Moola, 1957(2) S.A. 463 (N) op bl . 464C), het

Moll geregtig geword op 'n terugsessie van die regte

wat hy aan Marais gesedeer het wanneer die skuld aan

Marais betaal word. Hierdie "reversionary right",

aldus die betoog, het ontstaan toe Moll die sessie aan

Marais gegee het, hoewel die presiese inhoud daarvan

eers by betaling van die skuld bepaal sou word. Die

"reversionary right" wat 'n sedent behou, iui die betoog

(met/ ..........

9

(met 'n beroep op die saak Big Sixteen (Pty) Ltd. v

Trust Bank of Africa Ltd and Another, 1978(3) S.A. 1032

(K) op bl. 1035 H), is 'n reg wat gesedeer kan word, en

MOLL het sy "reversionary right" met díe sessie van

3 Oktober 1982 aan mev. Moll gesedeer. Toe respondent

Moll se skuld aan Marais in September 1983 betaal het,

het mev. Moll alreeds uit hoofde van die sessie wat

sy op 13 Oktober 1982 van Moll ontvang het, op betaling

van die bedrag van R88 730-40 deur die Trust

geword. Respondent kan gevolglik nie op betaling

van die bedrag geregtig wees nie. Aldus die betoog

Daar is verder namens appellant betoog dat 'n

mens tot dieselfde gevolgtrekking kom as wat so pas

genoem is indien die sienswyse wat in Lief, N.0. v.

Dettman/.........

10

Dettman, 1964(2) S.A. 252(A) op bl. 271 E-G oor die
aard van 'n sessie in securitatem debiti uitgespreek
is, in die onderhawige geval gevolg sou word.
Volgens hierdie sienswyse, lui die betoog, sou Moll
se sessie aan Marais op 2 April 1982 'n volledige
sessie van al sy vorderingsregte teen die Trust gewees
het en sou hy niks daarvan oorgehou het nie, maar
sou hy ingevolge 'n pactum fiduciae wat ten tyde van
die sessie tot stand gekom het die reg op 'n terugsessie
van die voorheen gesedeerde regte verkry het wanneer
die skuld aan Marais betaal word. Hierdie reg op
terugsessie, lui die betoog, is, net soos die bogemelde
"reversionary right", sedeerbaar, en'die hof moet

bevind dat Moll hierdie reg met die sessie van 13 Oktober

1982/

11

1982 aan mev. Moll gesedeer het indien hy sou bevind

dat daar nie 'n sessie van Moll se "reversionary right"

plaasgevind het nie.

In die hof a quo, kan hier kortliks gesê word,

het Le Houx, R . , beslis dat 'n sedent se "reversionary

right", soos hierbo genoem, eers ontstaan vvanneer die

skuld ten opsigte waarvan die sessie gegee is , betaal

word, en dat aangesien die skuld aan Marais in die

onderhawige geval eers in September 1983 deur respondent

betaal is, Moll op 13 Oktober 1982 geen "reversionary

right" gehad het wat hy aan mev. Moll kon gesedeer

het nie.

Ek stem nie met appe.Llant se betoog saam nie,

maar/.......

12
maar voordat ek aandui waarorn ek meen dat dit verkeerd

is, wys ek kortliks op die onlangse beslissing van
hierdie hof in die saak Leyds N.O. v. Noord-Westelike
Kooperatiewe Landboumaatskappy Bpk en Andere, 1985(2)
S.A. 769, waar die aard van 'n sessie in securitatem
debiti ter sprake was . Die hof het beslis om die
benadering wat in die bogemelde Cohen-saak gevolg is,
te volg, al is daar al in sekere gewysdes en deur
sekere skrywers twyfel oor die vraag of dit dogmaties
suiwer is, uitgespreek . Die hof het daarop gewys dat
hierdie benadering oor 'n baie lang tydperk gevolg is
en dat dit in die prak tyk billik werk, en het gevolglik
geweier om die beslissing in daardie saak in heroor—
weging te neem . Kyk bl. 780 B-G van die hofverslag.

In/

13

In die 1ig van wat so pas gesê is, beperk ek

my bespreking van appe.lln.nte se betoog tot wat namens

hulle aangevoer is met betrekking tot Mo11 se "reversionary

right" en die inhoud en uitwerking van die sessie wat

hy op 13 Oktober 1982 aan mev. Moll gegee het.

In die lig van die gevolgtrekking waartoe ek

gekom het, sal ek vir die doeleindes van hierdie

uitspraak aanvaar, sonder om enigsins daaroor 'n be-

slissing te gee , dat Moll se "reversionary interest"

'n reg was wat sedeerbaar was. My mening is dat nie

redelikerwys bevind knn word dat Moll en mev. Moll

bedoel het dat hy hierdie "reversionary interest" aan

haar sou sedeer nie. Moll se leningsrekening by die

Trust/

14

Trust het ten tyde van die sessie blykbaar minstens

R88 730-40 beloop, en mev. Moll het m. i . in alle waar-

skynlikheid gemeen dat die sessie aan haar die reg

verleen het om te eniger tyd op daardie bedrag aan-

spraak te maak. Sy het op daardie tydstip nie ge-

weet dat Moll reeds op 2 April 1982 al sy "reg en

titel" ten opsigte van sy leningsrekening aan Marais

gesedeer het nie, en die woorde "all claims which he

(d.w.s. Moll) presently has against the Christiaa

Lodewyk Moll Trust" wat in haar ooreenkoms met Moll

voorkom sou derhalwe vir haar kwalik iets anders kon

beteken het as dat sy die reg verkry om aanspraak te

maak op die bedrag van Moll se leningsrekening ten

tyde/

15

tyde van die sessie. Dit is eintlik ook wat sy in

haar beëdigde verklaring in verband met die sessie sê ,

n.l . "he ceded to me in the divorce proceedings between

himself and myself the amounts owing to him by the

Christiaan Lodewyk Moll Trust." En verder, daar ver-

skyn niks in die stukke wat my enigsins daarvan oor-

tuig dat mev. Moll kennis sou gedra het van iets soos

die "reversionary right" wat 'n sedent behou wanneer hy

vorderingsregte in securitatem debiti gesedeer het nie

Sy sê natuurlik ook nie dat so 'n reg aan haar gesedeer

is nie. Wat hierbo in verband met mev. Moll gesê is,

geld m. i . ook vir Moll . Die sessie slaan , volgens

die bewoording daarvan, op die vorderingsregte ("claims")

wat/.........
16

wat Moll op 13 Oktober 1982 teen die Trust gehad het,
en dit is na my mening onrealisties om te sê dat dit
bedoel was om op 'n begrip soos 'n "reversionary right"
ten opsigte van daardie vorderingsregte betrekking te
hê. Ek meen derhalwe dat die bewoording van die sessie
en di e algemene waarskynlikhede van die geval nie grond
bied vir 'n gevolgtrekking dat Moll sy "reversionary
right" , soos hierbo genoem, aan mev . Moll wou gesedeer
het of dat sy bedoel het om so 'n reg te ontvang nie.

Appellant se betoog met betrekking tot Moll
se "reversionary right" en die uitwerking wat die sessie
daarvan sou gehad het, is, soos ek dit sien, ook van-
weë ander oorweginigs (soos hierna genoem) ongegrond.

Moll het al sy vorderingsregte teen die Trust aan

Marais/
17
Marais gesedeer: ".... alle reg en titel wat ek mag
hê in my leningsrekening van die Christiaan Lodewyk
Moll, Trust." Hierdie sessie het aan Marais die reg
verleen om, indien Moll nie sy skuld aan hom betaal nie,
die Trust aan te spreek vir die volle hedrag wat die
Trust aan Moll verskuldig was. Die reg wat aan Marais
gesedeer is, was dus nie net 'n reg om die bedrag van
Moil se skuld aan Marais (R16 000-00) van die Trust
te eis nie. Indien Moll nie insolvent verklaar is
nie en sy skuld aan Marais betaal het, sou hy aan
Marais kon gesê het om die regte wat hy (Moll) ter
versekering van die skuld aan hom (Marais) gesedeer
het aan hom (Moll) terug te sedeer, en hy (Moll) sou

dan/

18

dan daardie regte teen die Trust kon afgedwing het.

Toe respondent, as kurator van Moll se insolvente

boedel, Moll se skuld aan Marais betaal het, het hy

die reg verkry om aan Marais te sê om die vorderings-

regte wat Moll aan hom gesedeer het , aan hom (respondent)

terug te sedeer, waarna hy dan daardie regte teen die

Trust kon afdwing. Dit moet na my mening so wees,

tensy 'n mens kan sê dat daar iets plaasgevind het wat

Moll (of respondent) die reg ontneem het om by betaling

van Moll se skuld aan Marais te eis dat Marais die

vorderingsregte wat Moll ter versekering van die skuld

aan hom gesedeer het, moet terugsedeer. Appellante

betoog in hierdie verband dat aangesien die sessie

van/........

19

van Moll se "reversionary right" aan mev. Moll reeds

op 13 Oktober 1982 geskied het, terwyl respondent eers

in September 1983 Moll se skuld aan Marais betaal het,

daar nie vir respondent 'n reg op terugsessie oorgobly

het wat hy kon uitoefen nie. Die sessie wat Marai.s

aan respondent gegee het, lui die betoog, is 'n irrelevante

feit aangesien hy (Marais) in daardie stadium niks

gehad het wat hy aan respondent kon sedeer nie. Die

betoog is ongegrond. Die sessie wat Moll aan mev .

Moll gegee het, het niks weggeneern van die regte wat

hy tevore aan Marais gesedeer het nie, en, wat die

weerde sessie van Moll se "reversionary right" aan mev

Moll betref, moet in gedagte gehou word dat hierdie

"reversionary right" 'n reg is wat Moll {as sedent)

teen/......

20

teen Marais (as sessionaris) gehad het om, by betaling

van die skuld aan Marais, 'n terugsessie te ontvang

van die vorderingsregte wat hy aan Marais gesedeer het

Dit was nie 'n reg wat Moll teen die Trust gehad het

nie. Die regte wat Moll aan mev. Moll gesedeer het

was sy regte teen die Trust , nie teen Marais nie ,

en hierdie sessie kon dus nie respondent se reg op

'n terugsessie deur Marais van die regte wat Moll aan

hom gesedeer het , aangetas het nie. Dit volg dus

dat respondent , wat so 'n terugsessie van Marais ontvang

het, geregtig is om Moll se vorderingsregte teen die

Trust af te dwing en om betaling van die betrokke be-

drag te ontvang.

Die/.........

21

Die appèl word met koste afgewys, welke koste

deur die Christiaan Lodewyk Moll Trust en mev. Erica

Jane Sutton Moll gesamentlik en afsonderlik betaalbaar

is .

P J RABIE
HOOFREGTER

JANSEN, AR.
JOUBERT, AR.
Cillié, AR.

BOSHOFF, AR.

Stem saam

---