---

IN DIE HOOGGEREGSHOF VAN SUID-AFRIKA

(KAAP DIE GOEIE HOOP PROVINSIALE AFDELING)

SAAKNOMMER: A.572/08

DATUM: 6 MAART 2009

In die saak tussen:

BERNARD AFRIKANER Appellant
en

DIE STAAT Respondent

UJTSPRAAK

THRING. R:

Die appellant in hierdie saak is van vier aanklagte in die landdroshof aangekla. Aanklagte 1 en 2 is teruggetrek. Aanklag 3 was h oortreding van artikel 5 (a)/(b) van die Wet op Dwelmmiddels en Dwelmsmokkelary, No.140 van 1992, deurdat die appellant na bewering op 24 Mer 2007 in tien stoppe dagga handel gedryf het. Aanklag 4 was dat die appellant op dieselfde datum en plek in besit was van 585 gram dagga wat n oortreding was van artikel 4 (a)/(b) van dieselfde Wet. Op hierdie twee aanklagte het die appellant skuldig gepleit en, nadat hy 'n pleitverduideliking ingevolge artikel 112(2) van die Straf proseswet, No.51 van 1977 ingehandig net, is hy tereg deur die landdros aan beide aanklagte skuldig bevind. Die landdros het die twee aanklagte vir doeleindes van vonnis saamgeneem en horn ^fn vonnis van 36 maande gevangenisstraf opgele. Met verlof van die tanrJdros kom die appellant teen sy vonnis in hoer beroep na hierdie Hof.

Alvorens ek met die appel handet, moet eers die betoog van ^mnr Brand, wat namens die appellant voor ons verskyn, in sy hoofde gemaak het, oorweeg word, nl. dat hierdie Hof op hersiening met die skuldigbevinding van die appellant moet inmeng op grond daarvan dat die twee aanklagte waaraan die appellant skuldig bevind is, op *n splitsing of duplisering van aanklagte neerkom. Volgens die klagstaat en die appellant se pleitverduideliking het altwee misdade op dieselfde datum en plek plaasgevind, naamlik op 24 Mei 2007 en wel by die appellant se huis te Mossiestraat, Ladtsmith. Wat aanklag 3 betref, het die appellant erken dat hy tien stoppe dagga aan Vi lokvink vir R20 verkoop het. Wat aanklag 4 betref, het hy ook erken dat die polfsie daarna sy huis deursoek het en 585 gram dagga in Vi plastiese saak daarin gekry het. Mnr Brand het ons in sy hoofde verwys r»a die beslisstng in S v TOUBIE, 2004(1) SASV 530 (W) waar die toepaslike toetse vir splitsing uiteengesit is. Op 546d-g het FABER, WnR soos volg gese:

"Om te beslis of daar 'n onbehoorlike splitsing van aanklagte is, het ons Howe hu( veral van twee praktiese hulpmiddels bedien, naamlik:

1. waar meerdere handelinge plaasgevind het_p of hulle met h enkele opset verrig is as Yi voortgesette gebeurtenis;

2. waar die getuienis om die een aanklag te bewys ook met een die ander aanklag bewys. Regter-President CURLEWIS het hierdie twee hulpmiddels soos volg geformuleer in R v JOHANNES. 1925 TPD 782 te 786:

"...it seems to me that the Court can safely lay down that under certain circumstances both those tests, or the one, or the other, may be applied, namely the test of whether two acts were done with a single intent and constitute one continuous criminal transaction, and the test as to whether the evidence necessary to establish one crime involves proving another crime. It depends entirely on the circumstances of each particular case."'

Na my oordeel kan daar in die onderhawige geval geen sprake van spfitsing wees nie. Mnr Brand se betoog moet op albei toetse, myns insiens, skipbreuk ly. Die meerdere handeMnge van die appellant deurdat hy die tien stoppe dagga aan die lokvink verkoop het en die aparte 585 gram dagga in sy besit later gehad het, is nie noodwendig met "n enkele opset deur horn verrig as 'n voortgesette gebeurtenis nie: hy kon byvoorbeeld die tien stoppe dagga besit het met die spesifieke doel om dit aan semand anders te verkoop, terwyl hy die 585 gram dagga vir sy eie private gebruik mag besit het.

Tweedens, die getuienis wat nodig sou gewees het om blote besit van dagga te bewys, naamlik aanklag 4_T sou natuuriik nie op sigswelwe voJdoende gewees het om te bewys dat die appellant in die dagga handel gedryf het nie (aanklag 3).

Ek handel vervofgens met die kwessie van vonnis. Die vonnis van 36 maande gevangenisstraf wat die landdros opgele het, is myns insiens in al die omstandighede buitensporig, skokkend onvanpas en hopeloos te swaar. Me Cook, namens die staat, het dit ook toegegee. Die appellant is 33 jaar oud, met slegs n skoolopleiding tot Std.6. Hy is as algemene arbeider werksaam. Hy het slegs een verwante vorige veroordeling. Hy is R300 beboet vir besit van dagga, en dit was in 2000. Hy het klaarbiykltk op n baie klein skaalse basis in dagga handel gedryf, en is glad nie Yi gesofistikeerde handelaar wat met groot hoeveelhede dwelms of met 'n verfynde infrastrukture handet nie. So lank getede soos 1993 het hierdie Hof hom oor die onderwerp van vonnisse in soortgeiyke gevalle uitgelaat. In S v THYS MANUEL EN 3 ANDER. Saaknommer A1840/1993, KPA, 11 Oktober 1993 (ongerapporteer), op bladsy 5 en volgende van die getikte uitspraak is die volgende gese:

"In S v MTHEMBU AND ANOTHER. 1992(1) SASV 683 (W) het MAHOMED, R na die belangrike onderskeid verwys wat getrek moet word tussen die verfynde handelaar wat in groot hoeveelhede dwelmmiddels en met 'n Ingewikkelde infrastruktuur handel dryf, aan die een kant en die ongesofistikeerde, eenvoudige kleinhandelaar aan die ander kant. Op 684f-g het hy gese:

---